Przygotowanie motocykla do podróży
Jeśli wybierasz się w długą trasę motocyklem podejdź bardzo dokładnie do przygotowania swojej maszyny do drogi. Lepiej w końcu odkryć wszystkie usterki i je zniwelować przed wyruszeniem niż zostać nieprzyjemnie zaskoczonym awarią jadąc przez dalekie odludzie z dala od jakiegokolwiek warsztatu.
***
Rzeczy, które powinno się zweryfikować
przed długą podróżą motocyklową:
- ŚWIATŁA
- OPONY
- ŁAŃCUCH I KOŁA ZĘBATE
- WYCIEKI
- HAMULCE
- ZAWIESZENIE - LUZY
- PŁYN CHŁODNICZY
- INNE CZYNNOŚCI
Sprawdź wszystkie żarówki świateł i kierunkowskazów oraz klakson (zabierz ze sobą zapasowe żarówki i bezpieczniki).
Stan opon – czy nie posiadają uszkodzeń: czy nie są spękane, czy nic nie jest wbite.
Wentyle – poruszaj nimi na boki sprawdzając czy nie są spękane lub nie uchodzi z nich powietrze.
Ilość bieżnika – minimalna wysokość bieżnika według przepisów to 1,6 mm. Musi być zachowana na całej szerokości opony (a nie tylko na bokach). Sprawdź także czy środek opony nie jest zbyt wypłaszczony (kwadratowy).
Na oponie powinieneś znaleźć tzw. „ograniczniki” (tworzą „mostek” na nacięciach bieżnika). Jeśli bieżnik się z nimi zrówna – opona jest już do wymiany. Wybierając się na trasę dobrze byłoby mieć choć z 3 mm bieżnika, to pozwoli na zachowanie przyczepności podczas jazdy po mokrej jezdni.
Rok opony – opona potrafi tracić swoje właściwości już po około 3 latach. Dobrze jest wymienić ją po upływie 5–6 lat, tym bardziej w motocyklu, gdzie na przyczepności zależy
nam jeszcze bardziej niż w samochodzie (prawnie nie można jeździć na oponie starszej niż 10 lat). Oprócz samego wieku opony zwróć uwagę na jakość bieżnika, czy nie jest zbyt twardy i szklisty (śliski), możesz to zrobić wbijając paznokieć w bieżnik. Rok opony odczytasz za słowem DOT i jego kodem. Będą to cztery cyfry (najczęściej w obwódce). Pierwsze 2 cyfry to tydzień, a kolejne dwie to rok produkcji np. „1422” oznacza 14 tydzień 2022 roku.
Na sam początek sprawdź, czy łańcuch nie jest miejscowo poprzeciągany. Kiedy tylne koło będzie w powietrzu kręć nim po kawałku i łapiąc drugą ręką za łańcuch ruszaj nim góra–dół sprawdzając, czy w niektórych momentach będzie luźny, a w innych wyraźnie napięty. Jeśli różnica ta będzie znaczna powinieneś zmienić napęd.
Jeśli jednak łańcuch jest w dobrej kondycji sprawdź następnie, czy jest prawidłowo naciągnięty łapiąc go dokładnie w połowie pomiędzy osią przedniej i tylnej zębatki napędowej i ruszając nim do góry i w dół – łańcuch przeważnie powinien ruszać się wtedy w zakresie około 20–30 mm (wartość tę znajdziesz na tabliczce informacyjnej nalepionej na tylnym wahaczu lub w książce serwisowej). Jeśli łańcuch jest zbyt luźny sprawdź na końcu wahacza, czy masz jeszcze zakres by go „podciągnąć”, jeśli tak – napnij go do odpowiedniej wartości. Po dokręceniu koła ponownie sprawdź, czy naciąg pozostał bez zmian. Na koniec złap za łańcuch, który leży na tylnej zębatce na wysokości przedłużenia osi wahacza i pociąg go – jeśli łańcuch w tym miejscu będzie miał spory luz to napęd także wymaga wymiany.
Następnie zwróć też uwagę na wygląd zębów w zębatkach (chociażby tylnej). Jeśli po jednej stronie profil zęba będzie znacząco wyrobiony względem jego drugiej strony – napęd należy wymienić.
Jeśli Twój motocykl stał długo, a łańcuch jest mocno pordzewiały – także się nie zastanawiaj i go wymień.
Gdy z łańcuchem jest wszystko w porządku i został prawidłowo naciągnięty to na koniec wyczyść go dokładnie specjalnym środkiem (ewentualnie benzyną) oraz szczotką do łańcucha, następnie wydmuchaj wszelki brud sprężonym powietrzem, wytrzyj dobrze szmatką i nasmaruj go specjalnym smarem do łańcuchów motocyklowych.
Sprawdź wzrokowo, czy przy motorze są jakiekolwiek wycieki lub miejsca w których się „poci” (olej silnikowy, olej hydrauliczny, płyn hamulcowy lub chłodniczy).
Sprawdź w szczególności:
1. Teleskopy przednie oraz tylni amortyzator przy teleskopach zwróć też uwagę na:
– Stan zewnętrznych uszczelniaczy pyłowych, jeśli będą już spękane od starości mogą w konsekwencji przyspieszyć zużycie wewnętrznych uszczelniaczy olejowych co spowoduje nieszczelność i wyciek oleju hydraulicznego w teleskopach, a to jest już niebezpieczne!
– Powierzchnię lag (rur nośnych przedniego zawieszenia): czy ich powierzchnia się nie łuszczy oraz czy nie ma żadnych zarysowań, szczególnie tych głębszych i wzdłużnych, co także może spowodować szybsze zużycie uszczelniaczy,
2. Silnik.
3. Chłodnica oraz wszystkie węże układu chłodzenia.
4. Przewody hamulcowe oraz zaciski i tłoczki hamulcowe.
5. Przewody paliwowe.
1. Stan klocków hamulcowych – zwróć dokładnie uwagę na oba klocki przy tarczy ponieważ czasami jeden ściera się bardziej od drugiego. Jeśli zamierzasz jechać na długą trasę to wypada, by grubość okładziny ciernej klocka miała przynajmniej około 2–3 mm, oraz żeby na okładzinie były także widoczne nacięcia.
Wymagana grubość okładziny jest tym istotniejsza gdy zamierzasz przejechać trasę motocyklem po górzystych terenach.
*Jeśli zdiagnozowałeś wyciek z przedniego zawieszenia sprawdź także, czy olej nie zlał się na zaciski i klocki hamulcowe. Zaoliwiony klocek niebezpiecznie traci skuteczność hamowania i w większości przypadków wymaga wymiany.
2. Stan tarcz hamulcowych – czy nie są nadmiernie zużyte
(tj. wyżłobione oraz zbyt cienkie), a także czy nie są krzywe (pokręć podniesionym kołem i zwróć uwagę czy przy którymś momencie obrotu klocki nie łapią tarczy. Sprawdź też czy po naciśnięciu hamulca tłoczki zacisku wystarczająco cofają się rozluźniając w pełni koło).
3. Płyn hamulcowy – należy go wymieniać co 2 lata lub w momencie wymiany klocków hamulcowych. Stary płyn jest zabrudzony a także, co najistotniejsze – nabiera cząsteczek wody, co także zmniejsza skuteczność hamowania. Do sprawdzania zawartości wody w płynie korzysta się ze specjalnego miernika).
Jeśli płyn był zmieniany w przeciągu mniej niż dwóch ostatnich lat sprawdź, czy w zbiorniczkach jest jego odpowiednia ilość (zawartość jego poziomu w wizjerze lub stan pomiędzy minimum a maksimum na podziałce).
(Wszystkie czynności diagnostyczne związane z zawieszeniem wykonuj gdy motocykl jest podniesiony na tyle, by koło po stronie którą sprawdzasz było nad ziemią. Podczas szukania luzów zwróć uwagę czy nie występują niepożądane odgłosy, np. stuki.
Zweryfikuj także jak prowadzi się motocykl podczas codziennej jazdy: czy jadąc na wprost kierownica ustawia się idealnie prosto, czy motocykl sam nie skręca gdy puścisz obiema rękami kierownicę; czy przy jeździe oraz hamowaniu nie występują wibracje, stuki lub inne dziwne odgłosy).
1. Sprawdź luzy na główce ramy – złap dłońmi za golenie teleskopów w ich dolnej części i zacznij obiema rękami wykonywać krótki ruch pchania i ciągnięcia. Jeśli na łożyskowaniu główki ramy będzie luz poczujesz, że lagi razem z rękami wykonują ruch. Inną metodą sprawdzenia zużycia łożysk jest powolne kręcenie kierownicą na prawo i lewo w pełnym zakresie jej ruchu. Jeśli wszystko gra to kierownica będzie płynnie skręcać. Gdy jednak łożysko jest już wyrobione poczujesz, że albo w pozycji środkowej kierownica wpada jakby w rowek (uczucie „uskoku” w tym miejscu) albo kierownica będzie w środkowym zakresie chodziła bardzo luźno, a w pozycjach bardziej skrajnych (prawo i lewo)
będzie dawała lekki opór.
2. Zweryfikuj luzy na łożyskach kół
– po podniesieniu motocykla gdy jego
koła są w górze złap za koło (jedna ręka obejmuje oponę od góry a druga od dołu) i zacznij robić naprzemienny krótki ruch: jedna ręka ciągnie a druga pcha koło i od razu na odwrót. Jeśli na łożysku występuje luz powinieneś poczuć, że całe koło lekko rusza się razem z Twoimi rękami w płaszczyźnie pionowej.
Możesz też spróbować zakręcić mocniej i szybciej kołem wsłuchując się, czy z rejonu piasty koła (jego środka) nie wydobywa się specyficzny szum, jednak tutaj może zmylić Cię szum klocków i tarczy hamulcowej. Zwróć także uwagę podczas jazdy, czy wtedy z rejonu kół nie wydobywa się jakiś szum czy „wycie”.
3. Sprawdź luzy na tylnym wahaczu i układzie dźwigni – złap rękami za koniec tylnego wahacza i zacznij nim ruszać do góry i na dół, oraz na prawo i lewo. Możesz także złapać za koło na wysokości będącej przedłużeniem osi wahacza i wykonać parę mniejszych i większych szarpnięć na boki próbując wyczuć luz. Jeśli wyczułeś jakiś niepożądany ruch ale nie jesteś pewny skąd się bierze, możesz poprosić drugą osobę by przyłożyła swoją dłoń do wahacza lub do układu dźwigni próbując wyczuć miejsce uszkodzenia.
Kiedy silnik jest zupełnie zimny sprawdź poziom płynu chłodniczego w chłodnicy (powinien być zaraz przy korku) oraz poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym (najczęściej na zbiorniczku jest podziałka MIN – MAX). Znaczny ubytek płynu i dymienie z wydechów nawet po zagrzaniu się silnika mogą oznaczać usterkę silnika. Sprawdź także czy płyn nie posiada zabrudzeń.
(najlepiej sprawdzić dokładne zalecenia producenta w książce serwisowej Twojego motocykla – przebiegi niektórych czynności związanych z wymianą części lub ich regulacją mogą się różnić).
1. Sprawdź poziom oleju oraz to, kiedy miała miejsce ostatnia wymiana oleju i filtru olejowego.
Przeważnie powinno się ją wykonywać co 6 tys. km lub co roku (niektóre filtry olejowe mogą być wymieniane co drugą wymianę oleju czyli co 12 tyś km lub 2 lata). Jeśli nie jesteś pewny kiedy olej był zmieniany a planujesz przejechać trasę długości np. 4 tyś km to wymień olej razem z filtrem.
P.S. Zawsze zapisuj datę oraz stan licznika przy wszelkich wymianach oleju, przy wymianach części lub regulacjach podzespołów itd.
2. Sprawdź stan filtra powietrza – dobrze jest to robić podczas wymiany oleju. Większość filtrów jest wielokrotnego użytku. Jeśli filtr jest zabrudzony należy go wydmuchać sprężonym powietrzem. Jeśli to filtr gąbkowy, należy go wyprać, porządnie wysuszyć a na koniec nasączyć właściwym środkiem.
3. Sprawdź, kiedy miała miejsce ostatnia regulacja zaworowa oraz wymiana łańcuszka rozrządu, a także regulacja (synchronizacja) gaźników – jeśli Twój motocykl jest w nie wyposażony zamiast współczesnego układu wtryskowego
4. Sprawdź, kiedy ostatni raz były wymieniane świece zapłonowe oraz ich kolor (powinien być „ceglany” lub w kolorze kawy z mlekiem) i stan (czy elektroda na swym końcu nie jest już znacząco zaokrąglona). Dobrze jest je wymieniać świece co 12 tys. km.
5 Sprawdź stan linek gazu, czy nie są poprzecierane chociażby na swoich końcach, które pracują poza oplotem. Sprawdź też, czy manetka gazu porusza się bez oporów w pełnym jej zakresie.
6. Sprawdź dokręcenie najważniejszych elementów: koła, zaciski hamulcowe, mocowanie teleskopów oraz tylnego wahacza i amortyzatora, mocowanie silnika.
7. Podczas jazdy zwróć uwagę na pracę układu jezdnego oraz silnika – czy nie ma niepokojących objawów bądź dźwięków.
8. Sprawdź czy po zagrzaniu silnik równo pracuje na biegu
jałowym, a po dodaniu gazu w miarę szybko spada z obrotów.
9. Zabierz zestaw do łatania koła w trasie,
a także smar do łańcucha.
RADA
NA CHŁODNO OCEŃ SWOJE MOŻLIWOŚCI
Jeśli nie jesteś pewny w stosunku do swojej diagnozy sprawności (lub niesprawności) motocykla bądź poszczególnych jego elementów, albo nie potrafisz wykonać niektórych czynności wymienionych powyżej – udaj się do profesjonalnego warsztatu motocyklowego, gdzie fachowiec z doświadczeniem wykona pełne oględziny i diagnostykę maszyny oraz potrzebne czynności które przygotują Twoje dwa kółka na trasę.
Autor tekstu: Nikodem
Zdjęcia na stronie www.freepik.com – autor: Freepik, Jcomp, Pikisuperstar i Viaprodesign
Super dzięki – przydało się. LWG